38 / 48
BILANS DODATNI
marzec 2020
3 8
Trzeba przeczytać
K
ażdy kraj – objęty epidemią ASF – podejmuje określone
działania, co przynosi zróżnicowane efekty. W przypadku
Polski od pojawienia się w 2014 r. wirusa wśród populacji
dzików i pierwszych ognisk w chlewniach notuje się wzrost ich liczby,
a także zwiększa się zasięg terytorialny.
ASF w Polsce na tle Europy
Przegląd w Polsce i w Europie stanu liczebnego stwierdzonego wiru-
sa ASF wśród dzików i ognisk tej choroby wśród stad hodowlanych
trzody chlewnej przedstawia tabela nr 1.
Przegląd ilości przypadków ASF wśród dzików oraz ognisk tego wi-
rusa w stadach hodowlanych w wybranych krajach Europy z uwzględ-
nieniem Polski w roku 2019 przedstawia tabela nr 2.
Z tabeli 1 wynika, że Polska na tle Europy notuje dużą liczbę stwier-
dzonych przypadków ASF wśród dzików, czego odzwierciedleniem
jest dynamicznie rosnący udział procentowy w latach 2017-2019. Na-
tomiast, gdy porównamy liczbę ognisk ASF w stadach hodowlanych,
to na tle Europy należy stwierdzić postępujący spadek w latach 2018
i 2019 w stosunku do lat 2016 i 2017. Wynika to z faktu dynamicznego
wzrostu ognisk wirusa w stadach świń w Europie w latach 2018 (wzrost
do roku 2017 o 546,80 proc.) i 2019 (wzrost do roku 2017 o 720 proc.).
W analogicznym okresie dane dla Polski wynosiły: wzrost o 136,25
proc. i spadek o 40 proc.
Interesująca jest tabela nr 2, która pokazuje, że można zabezpie-
czyć stada hodowlane trzody chlewnej przed zakażeniem wirusem
tej choroby. Szczególny jest przykład Belgii, która skutecznie za-
bezpiecza stada hodowlane świń pomimo dużego udziału zakażo-
nych wirusem dzików. Jest to o tyle symptomatyczne, że obszar tego
kraju jest dziesięciokrotnie mniejszy od terytorium Polski, co doty-
czy także obszarów leśnych. Rozwiązania Belgii są godne uznania
i naśladowania. Z tabeli 2. wynika, że w większości wymienionych
krajów przypadki choroby wśród dzików były znacząco większe niż
ognisk wśród świń. Wyjątek stanowi Ukraina, a szczególnie Rumu-
nia. W przypadku Serbii zanotowano ogniska ASF u świń pomimo
nienotowania choroby u dzików.
Nawiązując do danych w tabelach najnowsze badania potwierdzają,
że ASF został wprowadzony do wielu krajów europejskich za pośred-
nictwem dzików i jako wynik działalności człowieka, co spowodowało
ASF w Polsce w kontekście
ograniczenia jego
destrukcyjnych działań
Dziki
Ogniska ASF w stadach świń
2013
2017
2014
2018
2015
2019
2016
0
67
714
3985
30
334
2443
5403
53
1686
2468
6407
80
2432
0
17,92
8,98
45,22
3,14
38,52
3,29
0
109
80
265
2
80
109
1449
1
58
48
1908
20
71
0
30,19
2,50
7,52
1,72
2,52
28,17
Rok
Polska
Europa Udział % Polski
Polska
Europa Udział % Polski
TABELA NR1.
ŹRÓDŁO: NA PODSTAWIE INFORMACJI INTERNETOWYCH, UWZGLĘDNIAJĄCYCH DANE KOMISJI EUROPEJSKIEJ
TABELA NR2.
NA PODSTAWIE INFORMACJI INTERNETOWYCH
UWZGLĘDNIAJĄCYCH DANE KOMISJI EUROPEJSKIEJ
pojawienie się choroby w krajach znacznie oddalonych od skażonych
wirusem obszarów.
Skuteczność walki z ASF wśród dzików
Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (AFSA) podkreśla
w swoim raporcie, że najlepszą metodą radzenia sobie z ASF wśród
dzików jest sprawne odnajdywanie i utylizacja padliny, a nie wyłącznie
intensywny odstrzał sanitarny, który w przypadku zaniedbań w za-
kresie bioasekuracji – w trakcie polowania przez myśliwych – może
być źródłem dodatkowego skażenia ASF i jego rozprzestrzeniania się.
Niestety, w przypadku Polski polowania były niejednokrotnie pro-
wadzone z rażącym naruszeniem zasad bioasekuracji; prowadzić to
mogło do zanieczyszczenia środowiska, w którym egzystują dziki,
a tym samym przenoszenia patogenu przez człowieka mającego kon-
takt z tym środowiskiem. Należy przy tym wykluczyć jako niepraw-
dopodobny kontakt zarażonych dzików ze świniami. Zdecydowanie
powodem jest brak przestrzegania zasad bioasekuracji w chlewniach,
np. wprowadzenie przez człowieka wirusa na sprzęt wykorzystywany
w chlewni, na butach, na ubraniach, na pojazdach. Dotyczy to także
stosowanej paszy czy słomy zebranej z pola jako ściółki, bez poddania
jej odpowiedniej obróbce cieplnej.
Jednym z relatywnie nowych sposobów walki z ASF wśród dzików
jest grodzenie obszarów, na których jest prowadzona depopulacja, co
w przypadku Czech przyniosło konkretne efekty w postaci eliminacji
wirusa u dzików. Należy jednak zaznaczyć, że działania podjęte przez
Czechy zostały podjęte w początkowej fazie, gdy tylko stwierdzono
wirusa na określonym obszarze.
Prowadzenie masowego odstrzału dzików na dużym obszarze –
przy zaniedbaniach bioasekuracji – jest czynnikiem dużego udziału
człowieka w roznoszeniu patogenu. Może to wystąpić, gdy ciągnie
się zakrwawione zwierzę po ściółce leśnej czy ziemi, przewożąc je
niezabezpieczonym autem; skażenie może wystąpić na butach i ubra-
niu. Jest to szczególnie ważne teraz, gdy prowadzona jest intensywna
depopulacja dzika na podstawie obowiązującej Specustawy. Polowanie
bez przestrzegania przez myśliwych z żelazną konsekwencją zasad
bioasekuracji może skutkować poważnymi konsekwencjami.
Wielu ekspertów i naukowców krytykuje masowy odstrzał dzi-
ków. Prezentując swoje stanowisko w liście otwartym do Premiera
Belgia
Łotwa
Bułgaria
Polska
Estonia
Rumunia
Słowacja
Serbia
Ukraina
Włochy
Litwa
Kraj
482
369
165
2468
80
683
27
0
11
60
464
0
1
44
48
0
1724
11
18
42
1
19
Dziki
Ogniska
wśród świń