Koalicja 37 organizacji sektora-rolno spożywczego, reprezentująca mikro, małe, średnich oraz duże przedsiębiorstwa ze wszystkich kluczowych branż, wyraża stanowczy sprzeciw wobec rządowego projektu zmian w ustawie o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (UC100) – to skrót stanowska z dnia 16 października 2025 roku.

Branżę mięsną w spotkaniu reprezentowały następujące organizacje: Polska Federacja Producentów Żywności Związek Pracodawców, Federacja Gospodarki Żywnościowej RP, Związek Polskie Mięso, Krajowa Rada Drobiarstwa – Izba Gospodarcza, Stowarzyszenie Rzeźników i Wędliniarzy RP, Unia Producentów i Pracodawców Przemysłu Mięsnego UPEMI, Ogólnopolskie Stowarzyszenie Przetwórców i Producentów Produktów Ekologicznych „Polska Ekologia” , Polskie Zrzeszenie Producentów Bydła Mięsnego, Polska Federacja Hodowców Bydła I Producentów Mleka, Ogólnopolski Związek Producentów Drobiu „POLDRÓB”, Krajowa Federacja Hodowców Drobiu i Producentów Jaj, Krajowa Izba Producentów Drobiu i Pasz, Stowarzyszenie Producentów Karmy dla Zwierząt Domowych POLKARMA.
Zdaniem organizacji, rząd - zamiast efektywnego środowiskowo i racjonalnego ekonomicznie systemu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producentów (ROP) - wprowadza biurokratyczny monopol państwowy, finansowany z nowego podatku opakowaniowego. Ten podatek podniesie przede wszystkim ceny żywności, za co zapłacą wszyscy - producenci i konsumenci.
Projekt ustawy ma wdrożyć do polskiego prawa zasady Rozszerzonej Odpowiedzialności Producentów (ROP) wymagane dyrektywą unijną. Organizacje sektora rolno-spożywczego od wielu miesięcy zgłaszały do Ministerstwu Klimatu i Środowiska swoje propozycje, umożliwiające budowę nowego efektywnego systemu ROP opartego o zasadę odpowiedzialności finansowej i organizacyjnej producentów za selektywną zbiórkę i przygotowanie do recyklingu odpadów opakowaniowych (ROP) oraz w pełni zgodnego z wymogami unijnej dyrektywy opakowaniowej.
– Rozumiemy i akceptujemy konieczność wzięcia odpowiedzialności finansowej, ale chcemy również wziąć odpowiedzialność organizacyjną za selektywną zbiórkę opakowań i ich recykling czyli pełne wdrożenie systemu ROP – zaznacza Tadeusz Pokrywka, prezes Krajowej Izby Gospodarczej Przemysł Spożywczy i Opakowaniowy. – Jednak to, co proponuje rząd, to niestety nie jest ROP, a wyłącznie kolejny podatek tym razem od opakowań – twierdzi. – Podatek, który ma sfinansować scentralizowany biurokratyczny system, którego głównym zadaniem będzie pobór opłaty i jej redystrybucja według zasad dalece odbiegających od wolnego rynku i celów ROP (…). Sektor rolno-spożywczy wprowadza na rynek ponad 60% opakowań, których główną rolą jest zapewnienie bezpieczeństwa, jakości i trwałości żywności. Przedsiębiorcy oczekiwali ustanowienia ram prawnych, umożliwiających systemową poprawę gospodarki odpadami opakowaniowymi. Celem powinno być maksymalne przywrócenie materiału z odpadów opakowaniowych do ponownego użycia poprzez zwiększenie ilości i jakości selektywnej zbiórki opakowań, a tym samym dostępności recyklatu.
– System zaproponowany przez rząd to całkowity brak wpływu sektora rolno-spożywczego na jakość selektywnej zbiórki i uzyskiwane poziomy recyklingu opakowań, a także brak jakiejkolwiek kontroli nad faktycznymi kosztami i przychodami ze sprzedaży zebranych opakowań – ocenia Andrzej Gantner, wiceprezes Polskiej Federacji Producentów Żywności Związku Pracodawców. – Oznacza to, że gwarantowane dyrektywą zmniejszenie opłat dla producentów wynikające ze sprzedaży zebranych surowców (zasada kosztu netto) będzie biurokratyczną fikcją. System ten będzie więc wyjątkowo niesprawiedliwy dla naszego sektora, gdyż de facto będziemy dofinansowywać recyklat dla wielu innych branż przy bardzo ograniczonych możliwościach skorzystania z tego surowca. To również wyjątkowo niesprawiedliwe podejście w stosunku do konsumentów, którzy zostaną obciążeni kosztami nowego podatku w cenach żywności (…).
Zdaniem organizacji obecny projekt ustawy nie przyczyni się do poprawy jakości gospodarowania odpadami opakowaniowymi w sektorze rolno-spożywczym, a koszty, jakie poniosą producenci i konsumenci, w dużej mierze zostaną wykorzystane w sposób nieefektywny środowiskowo i nieracjonalny ekonomicznie. Jedynymi beneficjentami takiego systemu będą urzędnicy i politycy, którzy rozszerzą swoją władzę na kolejny sektor gospodarki, likwidując przy tym legalnie działające prywatne przedsiębiorstwa jakimi są organizacje odzysku.
Jak podkreślają eksperci branżowi tak opracowany projekt nie daje też (a powinien) żadnego wsparcia w ekoprojektowaniu opakowań, które jest szczególnie trudne w opakowaniach produktów żywnościowych. W ciągu dwóch lat rację bytu stracą organizacje odzysku, które w procesie ekoprojektowania pełnią bardzo ważną rolę. Łączą producentów żywności z technologiami stosowanymi w recyklingu, co jest ważne dla wspierania małych i średnich przedsiębiorstw.
– Każdy z nas rozumie potrzebę dbania o środowisko. ROP jest potrzebny, ale chodzi nam o regulację rozsądną, sprawiedliwą, która dąży do poprawy sytuacji, do tego, aby producenci korzystali z proekologicznych rozwiązań. Przez ponad 20 lat rozwijał się sektor wyspecjalizowanych podmiotów, organizacji odzysku opakowań, które zdobyły know-how i efektywnie wspierały ogromną grupę ponad 100.000 przedsiębiorstw w realizacji obowiązków środowiskowych – podkreśla Tomasz Parzybut, prezes Stowarzyszenia Rzeźników i Wędliniarzy RP. – Mamy poważne obawy, że zastąpienie organizacji odzysku fasadową organizacją ROP, którą ma być państwowym monopolistą w postaci Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, pozbawi przedsiębiorców jakiegokolwiek wsparcia w procesie ekoprojektowania. Dla małych i średnich przedsiębiorców, których reprezentuje moja organizacja, będzie to najgorszy z możliwych scenariuszy, który narazi ich na ryzyko szybkiego wzrostu kosztów, podnoszenia cen produktów i pogorszenia konkurencyjności całej branży – stwierdza prezes SRW RP.
Z kolei Dariusz Goszczyński, prezes Krajowej Rady Drobiarstwa Krajowej Izby Gospodarczej, zwraca uwagę na kluczowe dla jego branży aspekty związane z bezpieczeństwem żywności: – Mięso drobiowe i przetwory mięsne to niezwykle wrażliwe mikrobiologicznie produkty. Rodzaj zastosowanych materiałów opakowaniowych ma decydujący wpływ na barierowość całego opakowania. W branży drobiarskiej możliwość utrzymania atmosfery ochronnej w opakowaniach, to podstawa bezpieczeństwa naszych konsumentów. W wielu przypadkach zmiana rodzaju opakowania jest niemożliwa ze względu na stosowane technologie produkcji i wymogi dotyczące bezpieczeństwa w łańcuchu dostaw. Nie widzimy w projekcie ustawy, aby system ROP uwzględniał tę specyfikę. Nie zgadzamy się na podatek uderzający w bezpieczeństwo i jakości naszych produktów (…). Koalicja 37 organizacji rolno-spożywczych apeluje do rządu o rozpoczęcie prawdziwego, wielostronnego dialogu, mającego na celu zmianę biurokratycznego mechanizmu działania systemu i powrót do koncepcji ROP opartej na silnych, transparentnych i wiarygodnych organizacjach ROP, działających w oparciu o ściśle określone w ustawie warunki finansowe i organizacyjne. Rola Państwa powinna być ograniczona do kontroli poprawności funkcjonowania całego systemu. Koalicja apeluje o zmianę mechanizmu redystrybucyjno-fiskalnego opartego o centralny urząd, jakim jest NFOŚiGW, na prorynkowy, efektywny środowiskowo i racjonalny system oparty o ścisłą współpracę wszystkich interesariuszy gospodarki odpadami opakowaniowymi i elastycznie reagujący na wszelkie zmiany zachodzące na rynku.
– Nie chcemy opóźniać prac nad całą ustawą, która zwiera również ważne i potrzebne rozwiązania wychodzące naprzeciw obowiązkom wynikającym z unijnego rozporządzenia PPWR. Apelujemy o rzetelny dialog ze wszystkimi stronami i wybranie sprawdzonych w innych krajach efektywnych rozwiązań, na podstawie których powstanie system ROP, który nie będzie stanowił zagrożenia dla bezpieczeństwa żywności i nie będzie naruszał bezpieczeństwa żywnościowego polskiego społeczeństwa – podkreśla Andrzej Gantner.
Pełna informacja na stronie internetowej Polskiej Federacji Producentów Żywności Związek Pracodawców: www.pfpz.pl
Grafika: Pixabay